Ligging en bereikbaarheid

Moheda Alta

Bijeneter

Velduil

Kaart

Sint-Helenafazantje

De route loopt door een regio die bekend staat als de Zona Centro en Las Vegas Altas del Guadiana, gelegen in het centraal-oostelijke deel van deze autonome regio en loopt door de plaatsen Obando, Navalpillar de Pela, Vegas Altas en Madrigalejo. De oude dehesas (boomweides) die bewaard zijn gebleven beslaan tegenwoordig slechts een klein deel van het oorspronkelijke areaal dat zeer uitgestrekt was. De uitvoering van het Plan de Regadíos de la Zona Centro (Irrigatieplan Centrale Regio) heeft veel dehesas omgevormd tot bevloeibare akkers, maar aan de andere kant heeft dit project er ook voor gezorgd dat er nieuwe vogelsoorten bij zijn gekomen. We komen bij het begin van de route via de EX-116 die het zuidelijk gelegen Navalvillar de Pela verbindt met Guadalupe in het noorden. Aan de linkerkant, (vanuit het zuiden gezien), vinden we de toegang tot het Cubilar stuwmeer, waar de route begint. Navalvillar de Pela is bereikbaar via de N-430, een afslag van de N-V ter hoogte van Torrefresnada ten westen, en die doorloopt tot de provincie Ciudad Real ten oosten.

Beschrijving van de route

De route is 37 kilometer lang en loopt van het Cubilar stuwmeer maar het Sierra Brava stuwmeer. De tocht is in één dag af te leggen; we wisselen de auto af met kleine stukjes wandelen en eindigen tegen lunchtijd in Sierra Brava, waar we na het eten langs de oevers kunnen lopen, tot we bij de staart van het stuwmeer komen, waar we meer vogelsoorten kunnen zien. Het merendeel van de verschillende habitats waar we tijdens de route langs komen zijn recentelijk behoorlijk veranderd, en tegenwoordig bedoeld voor landbouw en veelteelt, waardoor er hier een grote verscheidenheid aan soorten te zien is. We vertrekken bij een klein stuwmeertje, dat tussen de dehesas ingeklemd ligt, en komen langs verschillende maïs-, tarwe-, gerstvelden en fruitboomgaarden, en rijst. Dit laatste noemen we speciaal, omdat de manier van verbouwen door het laten onderlopen van het land, een ondiepe watermassa creëert waar vele waad- en watervogels op afkomen op zoek naar eten. Bovendien is het een slaapplek voor grote groepen kraanvogels, grutto´s, bruine en blauwe kiekendieven. We komen ook langs dehesas enweilanden en we eindigen bij een stuwmeer (Sierra Brava), midden op een grote vlakte. We vertrekken bij het punt X: 286357, Y: 4.346.346 bij het Cubilar stuwmeer, waar het de moeite waard is een beetje door de omgeving te lopen en vanaf een hoger gelegen punt (bijvoorbeeld de wand van de dam is een goede plek) met een telescoop de talloze eendensoorten (eenden en ganzen), reigerachtigen en waadvogels (oeverlopers, strandlopers, plevieren …) van de omgeving te observeren. De meeste van deze vogels gebruikt deze omgeving tijdens de wintermaanden als slaapplek, evenals een groot aantal kraanvogels, waardoor de zonsopkomst vanaf de dam in de winter voor de vogelliefhebber adembenemend is.

We gaan verder met de auto tot we over een kanaal komen en op het punt X: 286.435, Y: 4.345.535 slaan we linksaf, langs het kanaal. Hier zien we rechts diverse graanvelden, en vanuit de hoogte zien we het bos langs de rivier de Cubilar en de dehesas aan de horizon. We vervolgen onze weg over het pad langs het kanaal, waar pijnbomen geplant zijn die voor veel roofvogels zoals de sperwer, torenvalk, grijze wouw en buizerd hun uitkijkposten zijn. Als we bij het punt X: 289.100, Y: 4.344.836 komen waar het pad de EX-116 oversteekt die van Navalvillar de Pela naar Guadalupe loopt, gaan we rechtsaf richting Navalpillar de Pela en vanaf de weg zien we de rijstvelden aan de linkerkant en de dehesas rechts. Op het punt X: 288.196, Y:4.343.543 ligt de toegang tot de “Dehesa de Zarzalejos”, een alternatieve route die we kunnen volgen om grijze wouw, buizerd, en blauwe ekster te zien en in de winter foeragerende families kraanvogels die eikels eten. We gaan echter verder tot het punt X: 284.836, Y: 4.338.512 waar we links een pad tegenkomen met een vogelobservatietoren en daarachter een grote plas met irrigatiewater. Hier kunnen we een tijdje zoet zijn met het kijken naar verschillende soorten watervogels. In de uitgestrekte akkervelden achter dit meer bevindt zich een winterslaapplaats voor kraanvogels, grauwe ganzen en bruine kiekendieven.

We gaan verder over de asfaltweg tot het punt X: 284.720, Y: 4.336.634, waar we aan de linkerkant het Bezoekerscentrum Moheda Alta, (binnen in het Parque Periurbano de Conservación y Ocio van 150 ha.) dat de moeite van een bezoek waard is, en aan de rechterkant een pad dat uitkomt bij het landgoed Gorbea. Hier gaan we in, van de verharde weg af, door een geweldige, oude dehesa, dat herrinnertaan het habitat vóórdat het irrigatiesysteem werd aangelegd. Als we de dehesa zijn gepasseerd, doemen voor ons graan- en rijstvelden op die ´s winters als slaapplek dienen voor kraanvogels, bruine- en blauwe kiekendieven. We komen bij het punt X: 280.287, Y: 4.335.636 en gaan rechtsaf, laten het dorpje Vegas Altas rechts liggen en komen bij het punt X: 276.936, Y: 4.333.062, waar we de EX-102 kruisen en rechts afslaan richting Madrigalejo. We passeren dit dorp en gaan verder over de weg die naar Zorita gaat, maar op het punt : 269.288, Y: 4.341.724 gaan we rechtsaf. Na ongeveer 800 m. komen we bij het Sierra Brava stuwmeer, eindpunt van onze tocht. Het is aan te raden de auto hier te laten staan en een paadje te nemen dat vóór de dam langs naar links gaat en met een telescoop richting de staarten van het stuwmeer te lopen, waar we talloze soorten watervogels in grote groepen kunnen zien.

Ornithologische waarde

De kraanvogel is (tijdens de herfst en de winter) waarschijnlijk één van de meest kenmerkende vogels. In deze streek kunnen we meer dan 30.000 exemplaren zien op de verschillende slaaplekken. Vele van deze vogels hebben kleurringen, waardoor het vaak mogelijk is om, op afstand, de kleurcode af te lezen. Andere soorten die tijdens het overwinteren opvallen in de plassen en stuwmeren, vanwege hun grote aantallen, zijn de grauwe ganzen, verschillende soorten eenden zoals pijlstaart, krakeend, slobeend, krooneend, tafeleend, kuifeend, wintertaling en andere watervogels, zoals fuut, dodaars en geoorde fuut.

In de rijstvelden verschijnen de watersnip en steltlopers als grutto, bontbekplevier, steltkluut, goudplevier, kleine- en bonte strandloper, oeverloper, witgat en bosruiter. Onder de overwinterende roofvogels benadrukken we het grote aantal rode wouwen, smelleken en de velduil. Daarnaast is het ook mogelijk grote en lichter gekleurde havikken en sperwers te zien, evenals de buizerd die tijdens de winter in aantal stijgen, als er exemplaren vanuit het noorden bijkomen. Opvallend is dat er enkele zwarte ooievaars in deze streek blijven tijdens de gehele winterperiode en dat ze niet naar hun warmere oorden ten zuiden van de Sahara trekken.

Van de broedvogels noemen we de grijze wouw, lachstern (Sierra Brava), vorkstaartplevier, bruine- en grauwe kiekendief, tijgervink, Sint-Helenafazantjes, blauwe ekster, torenvalk, kleine torenvalk… Op de vlaktes rond het stuwmeer Sierra Brava kunnen we verschillende typische steppesoorten zien, zoals de grote- en kleine trap, griel, zwartbuikzandhoen en witbuikzandhoen. Tijdens de trek duiken soorten op die op andere plekken “zeldzaam” zijn, zoals de blauwborst, de zomertaling, de kluut, de bergeend of de casarca. Andere soorten die in deze streek gespot zijn: kolgans, rietgans, ralreiger, witwangstern, grote zilverreiger, zwarte ibis, wulp en visarend.

Seizoenskenmerken

SeizoenskenmerkenDeze route kan op ieder moment van het jaar bezocht worden, omdat er in de buurt veel interessante soorten zitten. Echter, tijdens de herfst en de winter, zorgt de toegenomen aanwezigheid van overwinterende vogels als de kraanvogel (hoogste dichtheid van het Iberisch schiereiland), de grauwe gans, grutto´s, kieviten ervoor dat iedere vogelliefhebber, met geringe inspanning, weinig optische hulpmiddelen uitgebreid aan zijn trekken komt zonder van de route af te wijken. De lente is ook een aangename tijd, omdat dan niet alleen de broedvogels deze kant op komen, maar ook talloze trekvogels voorbij komen, tot ver in de maand april.

Overige natuurlijke en culturele waarde

De steeneik “El Convenio” steekt af bij de andere bomen in deze dehesa, vanwege z´n hoogte. Helaas is de boom uitgedroogd. Onder zijn bladerdek werd het verdrag (convenio) tot verkoop en verdeling van het landgoed Gorbea getekend. Ook vergaderden de boeren onder deze takken. De Groene tongorchis ( Serapias perez-chiscanoi), die gemakkelijk te vinden is in de omgeving van het Centro de Interpretación Moheda Alta, is een soort die bij de categorie ”Met Uitsterven Bedreigde Soorten” staat in de Regionale Catalogus van Bedreigde Soorten van Extremadura. Deze orchidee werd ontdekt door de uit Extremadura afkomstige apotheker José Luís Pérez-Chiscano.

Andere orchideën. In de omgeving zien we meer orchideën van het geslacht Serapias, zoals de Serapias lingua, de S. vomeracea en andere soorten, zoals de Oprhys tenthredinifera, de Orchis conica, Orchis morio…